ใช้รากฟันเทียมใส่ฟันปลอมทั้งปาก....ได้จริงหรอ?

รากฟันเทียมบูรณะฟันปลอมทั้งช่องปากแบบติดแน่น

ในกรณีที่ผู้ป่วยมีการสูญเสียฟันทั้งช่องปากไป ขากรรไกรใดขากรรไกรหนึ่ง หรือทั้งขากรรไกรบน และล่าง ทันตแพทย์อาจพิจารณาวางแผนการรักษาได้หลากหลายดังนี้

สะพานฟันติดแน่นบนรากฟันเทียม 8-10 ซี่

เพื่อบูรณะเป็นสะพานฟันหลาย ๆ ชุดต่อกันทั้งขากรรไกร ทั้งนี้การบูรณะในลักษณะนี้ผู้ป่วยจะต้องมีปริมาณกระดูกที่มากเพียงพอในการฝังรากฟันเทียม ประกอบกับค่าใช้จ่ายในการรักษาที่สูง

สะพานฟันติดแน่นบนรากฟันเทียม 4-6 ซี่

      การบูรณะเช่นนี้สามารถช่วยลดจำนวนรากฟันเทียมลงได้ โดยทันตแพทย์จะฝังรากฟันเทียมให้ตำแหน่งที่เหมาะสม เพื่อหลบเลี่ยงตำแหน่งที่มีการละลายตัวของกระดูกไป โดยชิ้นงานฟันปลอมจะเป็นฟันปลอมทั้งชิ้นเชื่อมเอารากฟันเทียมทุกตำแหน่งเข้าด้วยกันทั้งหมด ในทางตรงกันข้าม สะพานฟันทั้งช่องปากดังกล่าวจะมีความซับซ้อนในการเข้าไปทำความสะอาด ผู้ป่วยความใช้แปรงสีฟันชนิดพิเศษเข้าไปทำความสะอาดใต้ต่อสะพานฟัน และโดยรอบรากฟันเทียมอย่างสม่ำเสมอ ร่วมกับการใช้เครื่องฉีดน้ำทำความสะอาดซอกฟันร่วมด้วย เพื่อใช้ในการฉีดเอาคราบจุลินทรีย์ หรือเศษอาหารออกในตำแหน่งดังกล่าว

รากฟันเทียมบูรณะฟันปลอมทั้งช่องปากแบบถอดได้

 ฟันปลอมถอดได้ทั้งปากบนรากฟันเทียม 2-4 ซี่

           การบูรณะเช่นนี้สามารถช่วยลดจำนวนรากฟันเทียมลงได้อีก โดยทันตแพทย์จะฝังรากฟันเทียมให้ตำแหน่งที่เหมาะสม และต่อเดือยรากฟันเทียมขึ้นมารับกับตำแหน่งใต้ฐานฟันปลอมแบบถอดได้ อาจจะมีลักษณะเป็นปุ่มโลหะเหนือรากฟันเทียม หรือ แกนโลหะเชื่อมรากฟันเทียมดังกล่าวเข้าไว้ด้วยกัน ฟันปลอมทั้งปากในลักษณะนี้ โดยมากในขากรรไกรบนจะแนะนำให้ใส่ 4 ตัวเป็นจำนวนขั้นต่ำ ส่วนฟันล่างจะแนะนำให้ใส่ 2 ตัวเป็นจำนวนขั้นต่ำ การออกแบบฟันปลอมลักษณะนี้จะช่วยทำให้ฟันปลอมทั้งปากมีความแน่น และกระชับมากขึ้นเมื่อทำการเปรียบเทียบกับฟันปลอมทั้งปากแบบปกติ สิ่งที่แตกต่างจากฟันปลอมปกติอีกประการคือ ทันตแพทย์สามารถกรอลดส่วนของฐานอะคลิริคที่คลุมบริเวณกึ่งกลางเพดานให้มีขนาดเล็กลงได้ ซึ่งช่วยทำให้ผู้ป่วยสามารถรับความรู้สึกร้อนเย็นเวลารับประทานอาหารได้ดีขึ้นบริเวณกึ่งกลางเพดานช่องปาก

         การดูแลรักษาและการทำความสะอาดฟันปลอมแบบถอดได้บนรากฟันเทียม มีแนวทางคล้ายฟันปลอมถอดได้บนฟันธรรมชาติคือผู้ป่วยถอดฟันปลอมล้างทำความสะอาดหลังมื้ออาหารทุกครั้ง แล้วใส่กลับเข้าที่ในระหว่างวัน เพื่อเคี้ยวใช้งานตามปกติ โดยก่อนนอนผู้ป่วยจะต้องทำความสะอาดฟันปลอมถอดได้ โดยใช้น้ำเปล่าทำความสะอาด พร้อมนิ้วมือลูป หรือแปรงสีฟันทำความสะอาดให้ทั่วฟันปลอม ทั้งนี้ห้ามใช้ยาสีฟันในการทำความสะอาดฟันปลอม เพราะมีโอกาสที่จะเกิดความเสียหายต่อฟันปลอมได้ หากผู้ป่วยมีฟันธรรมชาติเหลืออยู่ให้แปรงฟันวันละ 2 ครั้ง และใช้ไหมขัดฟันตามปกติ บริเวณรอบรากฟันเทียม ให้ใช้เครื่องฉีดน้ำทำความสะอาดโดยรอบรากเทียม และหลุ่มด้านในเดือยรากฟันเทียม หรือหากมีแกนเหล็กเชื่อมรากฟันเทียมเข้าด้วยกัน ควรฉีดน้ำทำความสะอาดใต้ต่อแกนเหล็กให้สะอาด วันละ 1 ครั้ง ร่วมกันการใช้ผ้าก๊อซชุบน้ำหมาดๆ เช็ดบริเวณรอบเดือยรากฟันเทียม แกนเหล็ก และสันเหงือกว่างด้วยเช่นกัน หลังจากการทำความสะอาดฟันปลอมเรียบร้อยแล้ว

         ผู้ป่วยควรถอดฟันปลอม แช่น้ำให้ท่วมชิ้นงานฟันปลอมไว้ในภาชนะที่มีฝาปิด ประกอบกับการใช้เม็ดฟู่ทำความสะอาดชิ้นงานฟันปลอม 1 เม็ด ต่อวัน การใส่ฟันปลอมนอนตอนกลางคืนจะทำให้ชิ้นงานฟันปลอมกดสันเหงือกในช่องปากตลอดเวลา อีกทั้งยังสามารถเป็นสาเหตุการติดเชื้อราบนสันเหงือกจากการใส่ฟันปลอมอีกด้วย ทั้งนี้ฟันปลอมแบบถอดได้บางชนิดทันตแพทย์อาจจะพิจารณาให้ผู้ป่วยใส่ตลอด 24 ชั่วโมงขึ้นอยู่กับข้อบ่งชี้ และวัตถุประสงค์ของฟันปลอมชิ้นดังกล่าว ทั้งนี้ผู้ป่วยควรปรึกษาทันตแพทย์ของท่านเพื่อได้รับคำแนะนำที่เหมาะสมในแต่กรณี

เราจะเห็นได้ว่าแนวทางในการใส่ฟันทดแทนนั้นในปัจจุบัน เรามีทางเลือกในการรักษาที่หลากหลายมากขึ้น ดังนั้นแล้วผู้ป่วยควรปรึกษาทันแพทย์เพื่อวางแผน และรับการรักษาอย่างเหมาะสม

เรียบเรียงบทความโดย:   

อ.ทพ.พีรพัฒน์ กวีวงศ์ประเสริฐ     
สาราณียกร และกรรมการสมาคมทันตกรรมประดิษฐ์ไทย     

ภาพประกอบบทความ โดย ทพญ.พิชญา สุวรรณวลัยกร และ ทพญ.ภัณฑิรา สุวรรณวลัยกร